Fragments of Huib Hoste | affordance | “Bouwen is ruimten scheppen. Bouwkunst is ruimtekunst.”

“Bouwen is ruimten scheppen. Bouwkunst is ruimtekunst.”
（建築とは空間を創造すること。建築芸術とは空間の芸術である。）

この簡潔な一文は、Huib Hosteの建築思想の核心を表しています。彼にとって空間とは、静止した背景ではなく、人間の行動や感情に働きかける動的な主体です。身体スケール、光の入り方、構成の配置などを通じて空間は行動を誘発します。
これは現代で言う「アフォーダンス（affordance）」の考え方と共鳴しますが、Hosteの独自性は、その力を倫理的媒介として捉えている点にあります。
Hoste にとって建築とは、装飾や様式の模倣ではなく、空間それ自体が人に語りかけ、行為や価値観に働きかける「言語的装置」でした。

“Wij gaan naar de collectieve woning met vaste meubelen, met collectief verbruik op grote schaal…”
（私たちは、固定された家具を備え、大規模な共同消費を前提とした共同住宅へと向かっている。）

この文は、建築空間が新たな社会的生活様式の形成と不可分であることを示しています。Hosteは、空間は人の行動を自然に導くように設計されるべきだと考えていました。
個人のための空間から、共に住まい、共に使うことを前提とした構成へと意識を転換する必要があると述べています。彼が提唱する「集合住宅」は、個の空間から共に使われる空間への意識転換を伴い、空間が個人のみならず集団的なふるまいにも働きかけるアフォーダンスを持つことを示しています。
空間は単なる器ではなく、社会的行動を方向づける「生活の道しるべ」であり、建築はその設計によって新しい集団的倫理を導き出すものであると考えられてます。

“Het gaat dus om een samenstelling … de praktische eisen en de techniek, met iets van een hogere orde : het geestelijke.”
（建築とは、実用的な要請や技術といった低次の要素と、より高次の要素である精神的価値を結びつける構成のことである。）

Hoste は建築を、単なる技術的達成としてではなく、社会的・倫理的価値の具体的な体現として捉えていました。ここでの「精神的価値」は、個人の感性だけでなく、共同体が共有する理想や正義、調和といった倫理的価値を指します。
建築はこれらを抽象的に象徴するのではなく、空間の構成そのものを通じて実際に体現するべきであり、その空間は社会的・歴史的価値と共鳴しながら、未来の社会像を先取りする「倫理の場」となるのです。Hoste の建築思想の核心はそこにあります。

“Alles moet dienen; niets mag nutteloos zijn.”
“Wij begeren dat een lepel zo volmaakt mogelijk zij, niet om als lepel volmaakt te zijn, maar om door ons te kunnen gebruikt worden!”
（すべては役に立つべきであり、無駄なものがあってはならない。私たちは、スプーンが完璧であることを望むが、それはスプーンとして完璧であるためではなく、私たちが使えるためである。）

この言葉は、建築における「形式」と「機能」の関係を、倫理的・実践的な観点から再定義しています。美とは自己目的的なものではなく、役に立つということにおいて発揮されるという態度です。これはドナルド・ノーマン*が後に提唱する「知覚されるアフォーダンス（perceived affordance）」とも一致し、形が自然に使い方を示すことが、真の意味での美であるという考え方に通じます。
Hosteは、空間の美しさの中に行為の可能性が内在していると考えており、建築とは「倫理のかたち」を創出する営みそのものであると捉えていたのです。

“Het moet komen … tot een internationale stijl van universele betekenis.”
（それは到来しなければならない。普遍的意義を持つ国際的様式へと向かうべきである。）

Hosteは、建築における普遍性と国際性を強く志向しました。ここでいう「普遍的様式」とは、文化、階級、民族を超えて、誰もが理解し、使いこなせる空間言語を意味します。
これは、後の「人間中心設計」「インクルーシブデザイン」といった概念にも通じるものです。彼の空間設計は、倫理と美の融合を目指すと同時に、建築を全人類に共有される言語として機能させようとするものでした。
空間は全人類に共通する「視覚的・身体的言語」として設計されるべきであり、Hoste の構想は、倫理と美の融合を目指す建築の普遍言語化であったと言えるでしょう。

―空間が語りかける力をめぐって―

「アフォーダンス（affordance）」とは、環境や物体が、人に対して自然に示す行動の可能性を意味する概念です。心理学者ジェームズ・J・ギブソンによって提唱され、建築・デザイン・インターフェース設計などで広く用いられています。

たとえば、階段の段差は「登る／降りる」ことを誘導し、ベンチの形状は「座る」という行為を自然に示します。このように、人が使い方を直感的に理解し、行為に移ることを可能にする物理的・視覚的な手がかりをアフォーダンスと呼びます。

知覚されるアフォーダンス（Perceived Affordance）

デザイン理論家ドナルド・ノーマン（Donald Norman）は、1990年代にこの概念を洗練させ、**人が「見ることによって理解できるアフォーダンス」**に着目しました。
たとえば、ドアの取っ手が「引く」形状になっていれば、人は説明されずともその操作を理解します。これは、形態が機能を語るという設計思想に他なりません。

建築とアフォーダンス

建築におけるアフォーダンスとは、空間そのものが、人に対して行為の可能性や意味を示すことです。
例えば、

• 明るく開かれた広場は「集まる」ことを促します。
• 狭く曲がった通路は「通過」や「探求」の感覚を呼び起こします。
• 低い天井や小さな開口は「こもる」「休む」ような行為を自然に示唆します。

つまり、空間は沈黙のままに人に語りかけ、行動を導くメッセージを含んでいるのです。

Huib Hosteの建築思想とアフォーダンス

Huib Hosteの建築思想は、このアフォーダンスの理念と深く共鳴しています。彼が語ったように、「空間は人に語りかけ、導き、社会と共鳴するべきものである」のです。

彼の建築は、使用されることによって完成する空間であり、使用する中で倫理的な共生関係や社会的価値が形づくられていく場でした。Hosteの空間は、まさに「アフォーダンス的」であるとともに、倫理をかたちにする建築として、今なお私たちに多くの示唆を与えてくれます。

Huib Hoste
Ter Waarheid, Jg.1 (nr 2), Februari 1921

“Bouwen is ruimten scheppen. Bouwkunst is ruimtekunst.”
(Bouwen is het creëren van ruimte. Bouwkunst is de kunst van de ruimte.)

Deze beknopte definitie geeft de kern weer van Huib Hoste’s visie op architectuur. Voor hem is ruimte geen statische achtergrond, maar een dynamisch subject dat actief invloed uitoefent op menselijk gedrag en emoties. Elementen zoals fysieke schaal, lichtinval en de positionering van componenten binnen een ruimte hebben het vermogen om beweging en handelingen te stimuleren. Dit resoneert met het hedendaagse concept van “affordance”, maar Hoste onderscheidt zich door deze ruimtelijke krachten te beschouwen als ethische bemiddelaars.
Voor Hoste was architectuur niet het imiteren van decoratie of stijl, maar een “taalkundig apparaat” waarbij de ruimte zelf communiceert met mensen en invloed uitoefent op hun handelingen en waarden.

“Wij gaan naar de collectieve woning met vaste meubelen, met collectief verbruik op grote schaal…”
(We bewegen ons richting collectieve woningen met vaste meubels, gericht op grootschalig gezamenlijk gebruik.)

Deze uitspraak benadrukt dat architectonische ruimte onlosmakelijk verbonden is met de vorming van nieuwe sociale leefstijlen. Hoste geloofde dat het ontwerp van ruimte gedragingen moest sturen. Hij pleitte voor een verschuiving van individuele ruimtes naar structuren die gedeeld wonen en gezamenlijk gebruik faciliteren. Hierdoor wordt architectuur niet alleen relevant voor het individu, maar ook voor collectieve acties, en fungeert het als een gids voor sociaal gedrag.

“Het gaat dus om een samenstelling … de praktische eisen en de techniek, met iets van een hogere orde : het geestelijke.”
(Het draait om een compositie… van praktische vereisten en techniek, gecombineerd met iets van een hogere orde: het spirituele.)

Hoste zag ruimte niet louter als een technisch resultaat, maar als een belichaming van sociale en ethische waarden. Het “spirituele” verwijst hier naar gedeelde idealen zoals rechtvaardigheid en harmonie binnen een gemeenschap. Architectuur moet deze waarden niet alleen symboliseren, maar ze ook belichamen door middel van ruimtelijke compositie. Zo wordt architectonische ruimte een “ethische arena” die resoneert met maatschappelijke en historische idealen en een voorbode is van toekomstige samenlevingen.

“Alles moet dienen; niets mag nutteloos zijn.”
“Wij begeren dat een lepel zo volmaakt mogelijk zij, niet om als lepel volmaakt te zijn, maar om door ons te kunnen gebruikt worden!”
(Alles moet functioneel zijn; niets mag nutteloos zijn. We verlangen dat een lepel zo perfect mogelijk is, niet omwille van de perfectie zelf, maar zodat we hem kunnen gebruiken.)

Deze uitspraken herdefiniëren de relatie tussen vorm en functie in architectuur vanuit een ethisch en praktisch perspectief. Schoonheid is geen doel op zich, maar manifesteert zich in bruikbaarheid. Dit sluit aan bij Donald Normans concept van “perceived affordance”, waarbij de vorm van een object zijn gebruik suggereert. In Hoste’s visie bevat het ontwerp van ruimte de mogelijkheid tot handeling binnen zijn esthetiek, en is architectuur een onderneming die de “vorm van ethiek” creëert.

“Het moet komen … tot een internationale stijl van universele betekenis.”
(Er moet een internationale stijl ontstaan met universele betekenis.)

Hoste streefde naar een universele architectonische stijl. Dit betekende niet het uniformeren van stijlen wereldwijd, maar het ontwikkelen van een ruimtelijke taal die begrijpelijk en bruikbaar is voor iedereen, ongeacht cultuur, klasse of etniciteit. Deze visie is nauw verbonden met latere concepten zoals gebruikersgericht ontwerp en inclusieve designprincipes. Voor Hoste moest ruimte ontworpen worden als een “visuele en fysieke taal” die gemeenschappelijk is voor de mensheid, waarbij ethiek en esthetiek samensmelten in een universele architecturale taal.

— Over het vermogen van ruimte om te communiceren —

“Affordance” is een concept dat verwijst naar de mogelijkheden voor actie die een omgeving of object biedt aan een subject (mens). Oorspronkelijk geïntroduceerd door psycholoog James J. Gibson, heeft het concept brede toepassing gevonden in design, architectuur en interfaceontwerp.

Bijvoorbeeld, een trap suggereert “op- of afgaan”, en de vorm van een bank nodigt uit tot “zitten”. Deze fysieke en visuele aanwijzingen die mensen intuïtief begrijpen en waarop ze handelen, worden affordances genoemd.

Waargenomen affordance (Perceived Affordance)

Designtheoreticus Donald Norman verfijnde dit concept door te focussen op de “waargenomen affordance” — de mogelijkheden voor actie die mensen kunnen afleiden uit de visuele eigenschappen van een object. Bijvoorbeeld, een deurklink die eruitziet alsof je eraan moet trekken, communiceert zijn functie zonder uitleg. Dit idee benadrukt dat vorm en functie onlosmakelijk verbonden zijn in effectief ontwerp.

Affordance in architectuur

In architectuur verwijst affordance naar het vermogen van ruimte om acties en betekenissen te suggereren aan gebruikers. Bijvoorbeeld:

• Een open en lichte plaza nodigt uit tot “samenkomen”.
• Een smalle, kronkelende gang wekt een gevoel van “verkenning” op.
• Een lage plafondhoogte en kleine openingen suggereren “intimiteit” of “rust”.

Ruimte communiceert dus stilzwijgend met mensen, en beïnvloedt hun gedrag en ervaringen.

Relatie met Huib Hoste’s architectonische visie

Huib Hoste’s architectonische filosofie resoneert sterk met het concept van affordance. Hij beschouwde architectuur als een medium dat “spreekt”, “leidt” en “resoneert” met mensen en de samenleving.

Zijn ontwerpen waren bedoeld om niet alleen functioneel te zijn, maar ook om ethische en sociale waarden te belichamen, en zo bij te dragen aan de vorming van een rechtvaardige en harmonieuze samenleving.

Huib Hoste
Ter Waarheid, Jg.1 (nr 2), Februari 1921

“Bouwen is ruimten scheppen. Bouwkunst is ruimtekunst.”
(Construire, c’est créer de l’espace. L’architecture est l’art de l’espace.)

Cette définition concise exprime le cœur de la pensée architecturale de Huib Hoste. Pour lui, l’espace n’est pas un simple arrière-plan statique, mais un acteur dynamique qui agit sur le comportement et les émotions humaines. L’échelle corporelle, la lumière naturelle, l’organisation des éléments spatiaux sont autant de facteurs qui induisent le mouvement et l’action. Cette vision entre en résonance avec la notion contemporaine « d’affordance », mais la particularité de Hoste réside dans le fait qu’il considère ces forces spatiales comme des médiateurs éthiques.
Ainsi, l’architecture n’est pas pour Hoste une imitation décorative ou stylistique, mais un dispositif linguistique où l’espace lui-même communique avec l’humain et agit sur ses valeurs et ses gestes.

“Wij gaan naar de collectieve woning met vaste meubelen, met collectief verbruik op grote schaal…”
(Nous allons vers l’habitat collectif avec des meubles fixes et une consommation collective à grande échelle.)

Cette phrase illustre combien l’espace architectural est indissociable de la construction de nouvelles formes de vie sociale. Hoste pensait que l’architecture devait orienter les pratiques de la vie quotidienne. Il appelle à une transition de l’espace individuel vers une structure pensée pour l’usage collectif.
Ainsi, l’espace devient non seulement adapté aux corps individuels, mais aussi à des comportements partagés — un guide spatial pour les pratiques sociales.

“Het gaat dus om een samenstelling … de praktische eisen en de techniek, met iets van een hogere orde : het geestelijke.”
(Il s’agit d’une composition… entre les exigences pratiques et la technique, et quelque chose d’un ordre supérieur : le spirituel.)

Hoste conçoit l’espace non comme un produit technique, mais comme une incarnation de valeurs éthiques et sociales. Ce qu’il appelle le « spirituel » renvoie à des idéaux partagés — la justice, l’harmonie, la communauté. Pour lui, l’architecture ne doit pas simplement symboliser ces valeurs de manière abstraite, mais les faire vivre à travers la composition spatiale elle-même.
L’espace devient ainsi un lieu éthique qui résonne avec les idéaux sociétaux et anticipe les modèles sociaux à venir.

“Alles moet dienen; niets mag nutteloos zijn.”
“Wij begeren dat een lepel zo volmaakt mogelijk zij, niet om als lepel volmaakt te zijn, maar om door ons te kunnen gebruikt worden!”
(Tout doit servir ; rien ne doit être inutile. Nous souhaitons qu’une cuillère soit parfaite, non pour la perfection en elle-même, mais pour qu’elle soit utilisable par nous.)

Ces déclarations redéfinissent la relation entre forme et fonction dans l’architecture selon une perspective éthique. Pour Hoste, la beauté n’est pas une fin en soi, mais une qualité issue de l’usage. Cette conception rejoint celle de Donald Norman sur « l’affordance perçue » — où la forme suggère naturellement la manière d’utiliser l’objet.
L’architecture, selon Hoste, contient la possibilité de l’action au sein même de sa beauté, et devient un acte de création d’une forme d’éthique.

“Het moet komen … tot een internationale stijl van universele betekenis.”
(Il faut qu’émerge un style international ayant une signification universelle.)

Hoste aspirait à une architecture universelle. Il ne s’agissait pas d’uniformisation stylistique mondiale, mais de créer un langage spatial compréhensible et utilisable par tous, au-delà des différences culturelles, sociales ou ethniques.
Cette perspective annonce des approches comme le design centré sur l’humain ou le design inclusif, où l’espace est conçu comme une langue visuelle et corporelle commune à l’humanité. Pour Hoste, il s’agissait de fusionner éthique et esthétique dans un langage architectural universel.

— Sur le pouvoir de l’espace à nous parler —

Le terme affordance désigne les possibilités d’action qu’un environnement ou un objet offre naturellement à une personne. Formulé par le psychologue James J. Gibson, ce concept a trouvé de nombreuses applications dans le design, l’architecture, et l’ergonomie.

Par exemple, un escalier suggère de monter ou descendre, un banc appelle à s’asseoir. Ces éléments, que l’on comprend et utilise intuitivement, sont appelés des affordances physiques ou visuelles.

L’affordance perçue

Le théoricien du design Donald Norman a précisé ce concept en introduisant celui d’affordance perçue, c’est-à-dire les actions que l’on devine grâce à l’aspect visuel d’un objet. Une poignée qui a l’air de devoir être tirée, par exemple, communique son usage sans explication.
C’est une articulation directe entre forme et fonction.

L’affordance en architecture

Dans l’architecture, l’affordance se manifeste lorsque l’espace suggère ou rend possible certains usages :

• Une place ouverte et ensoleillée invite à se rassembler.
• Un couloir étroit incite à traverser ou explorer.
• Une pièce basse ou avec peu d’ouvertures favorise le repli, le repos.

Ainsi, l’espace s’adresse silencieusement à ses occupants, guidant leurs gestes et leurs comportements.

La pensée architecturale de Huib Hoste

La philosophie de Huib Hoste est profondément accordée à ce que l’on appelle aujourd’hui l’affordance. Il affirmait que l’architecture devait parler, guider et résonner avec l’humain et la société.

Son architecture ne vise pas seulement l’usage, mais cherche à former l’éthique sociale à travers l’usage.
De ce fait, l’œuvre de Hoste n’est pas seulement affordante ; elle est une projection éthique de la cohabitation à travers l’espace.

Huib Hoste
Ter Waarheid, Jg.1 (nr 2), Februari 1921

“Bouwen is ruimten scheppen. Bouwkunst is ruimtekunst.”
(To build is to create space. Architecture is the art of space.)

This succinct definition captures the essence of Huib Hoste’s architectural philosophy. For him, space is not a static backdrop, but a dynamic agent that influences human behavior and emotion. Physical scale, light, and spatial arrangement all carry the capacity to stimulate movement and action. This resonates with the contemporary concept of “affordance,” but Hoste’s distinctiveness lies in his understanding of space as an ethical mediator.
Architecture, for Hoste, is not the imitation of styles or ornamentation, but a linguistic device—a medium through which space itself communicates with people and shapes their values and actions.

“Wij gaan naar de collectieve woning met vaste meubelen, met collectief verbruik op grote schaal…”
(We are moving toward collective housing with fixed furniture and large-scale shared consumption.)

This statement clearly illustrates that architectural space is inseparable from the formation of new social lifestyles. Hoste believed that the design of space should guide everyday actions. He called for a shift from individually oriented spaces to those structured for shared living and communal use. In doing so, architecture becomes a space of affordance not only for individuals but also for collective behavior—a “compass” for social living.

“Het gaat dus om een samenstelling … de praktische eisen en de techniek, met iets van een hogere orde : het geestelijke.”
(Architecture is a composition of practical demands and technique, united with something of a higher order: the spiritual.)

Hoste saw space not merely as a technical result, but as a manifestation of social and ethical values. The “spiritual” here refers to ideals shared by communities—justice, harmony, and solidarity. For him, architecture should not only symbolize such values in abstraction but embody them through spatial composition.
Architectural space thus becomes an ethical stage that resonates with historical and societal ideals, foreshadowing future visions of society.

“Alles moet dienen; niets mag nutteloos zijn.”
“Wij begeren dat een lepel zo volmaakt mogelijk zij, niet om als lepel volmaakt te zijn, maar om door ons te kunnen gebruikt worden!”
(Everything must be useful; nothing should be superfluous. We want a spoon to be perfect, not for its own perfection, but so that we may use it.)

These statements redefine the relationship between form and function in architecture from an ethical and practical point of view. Beauty is not an end in itself but emerges through utility. This aligns closely with Donald Norman’s concept of perceived affordance, where the shape of an object naturally communicates how it should be used.
Hoste’s architecture integrates the possibility of action into its very aesthetics, making it an enterprise in shaping ethics through form.

“Het moet komen … tot een internationale stijl van universele betekenis.”
(There must come an international style of universal significance.)

Hoste aspired to a universal architecture. This was not a call for global stylistic uniformity, but rather an effort to create a spatial language intelligible and usable by all people, beyond distinctions of culture, class, or ethnicity.
This vision anticipates later concepts such as human-centered design and inclusive design. For Hoste, space should be designed as a shared visual and bodily language, where ethics and aesthetics are fused into a common architectural grammar.

— On the Power of Space to Speak —

Affordance refers to the possibilities for action that an environment or object naturally offers to a person. Introduced by psychologist James J. Gibson, the concept has been widely applied in design, architecture, and interface theory.

For example, the steps of a staircase suggest “climbing” or “descending,” while the shape of a bench invites “sitting.” These physical or visual cues—understood and acted upon intuitively—are referred to as affordances.

Perceived Affordance

Design theorist Donald Norman refined the concept with the notion of perceived affordance, focusing on the visual properties of an object that suggest how it should be used. A handle that looks like it should be pulled communicates its function without explanation.
This represents a direct articulation of form following function.

Affordance in Architecture

In architecture, affordance manifests when space suggests or enables certain behaviors:

• A bright and open plaza invites people to gather.
• A narrow, winding corridor evokes a sense of passage or exploration.
• A low ceiling and small openings encourage retreat or rest.

In this way, space silently addresses its users, guiding their movement and shaping their experiences.

The Architectural Vision of Huib Hoste

Huib Hoste’s architectural thinking aligns deeply with what is now called affordance. He viewed architecture as something that must speak, guide, and resonate with people and society.

His spaces were not merely to be used, but to shape social ethics through use.
Thus, Hoste’s architecture is not only affordant—it is a projection of ethical cohabitation through the language of space.

Huib Hoste
Ter Waarheid, Jg.1 (nr 2), Februari 1921